Sanayi, insanın makineleri keşfetmesi ile birlikte el işi ile yürütülen üretimin makineleşmesini ve makinelerinde insanların kontrolünde kullanılması ile daha geniş kapsamlı endüstriyel faaliyetler geliştirilmesini yüzyıllar önce başarmıştır. Daha sonrasında ise zaman ilerledikçe endüstrinin gelişmesi için insanoğlu insan-makine iş birliğini yenilemeye devam ederken, günümüzde endüstri 5.0 kavramına dahi ulaşmayı başarmıştır.
Endüstri 5.0 olarak ifade edilen kavram, günümüzün endüstriyel çalışmalarındaki devrimsel hareketi ifade eder. Bu gelişim ve teknolojik devrim insan faktörünü endüstrisinin dışına itmekten ziyade insan ve teknolojiyi birleştirerek daha üretken bir sistem ortaya koymayı hedeflemektedir. Bilindiği üzere Endüstri 4.0 devrimi ile birlikte otomasyon sistemleri kullanılmaya başlanmış ve dijital bir sanayi çağına geçiş yaşanmıştır. Ancak bu durum insan faktörünün giderek azalmaya başladığını gösterirken, Endüstri 5.0 sayesinde insanın yaratıcı özelliği, tecrübeleri ve duygusal yaklaşımı teknolojinin birleşimi ile daha yüksek bir üretim kapasitesi ortaya çıkarmıştır.
Temel olarak endüstri 5.0 kavramı endüstriyel alandaki en son aşamayı ifade etmektedir. Bu aşama önceki devrim aşamalarından çok daha farklı bir yapıya sahip olarak, insanın temel unsur olmasını ve teknoloji ile birleşmesini ve bu sayede daha yüksek verim elde edilmesini ön planda tutar. Bu anlamda Endüstri 4.0’dan daha öte bir noktada ana hedef teknolojinin insana yardımcı olması ve çalışma sistemlerini insan merkezli bir şekilde teknoloji ile birleşmesidir.
Bu yeni sistemde sadece robotların otomatik bir şekilde ve verilen komutlar ile iş yapması yerine insanlar ile birleşim gerçekleştirmesi ve insanların tecrübeleri ile duygusal zekalarını bir araya getirerek daha büyük bir ilerleme elde etmesini hedefleyen bir yapı bulunur. Çünkü teknoloji insanın emeğini ve tecrübesini hiçe saymak yerine onun yeteneklerini daha güçlü bir konuma getirirken, otomasyon sistemlerinin yalnız başına çalışması yerine insanların yaratıcı fikirleri ile daha esnek ve fonksiyonel bir üretim süreci ortaya çıkar.
Endüstri 5.0 Hangi Amacı Ön Planda Tutar?
İnsana destek olacak ve daha verimli iş süreçleri ortaya çıkaracak bir sistem olarak geliştirilen endüstri 5.0 sadece otomasyonun üretim sistemleri içerisinde yer almasını engelleyecek şekilde insan yaratıcılığı ve tecrübesi ile üretimin teknolojisi sayesinde daha güçlü hale gelmesini amaçlamaktadır. İnsan yeteneklerine güç katan bu teknoloji, robotların insan odaklı bir şekilde çalışmasını ve aslında bir nevi istihdamın ortadan kalkmasını da engellemektedir.
Endüstri 5.0 Teknolojileri Nelerdir?
Günümüzde bu endüstriyel devrim ile birlikte ortaya çıkan temel teknolojiler insanların yeteneklerine daha fazla güç katarak daha yüksek bir verim ile üretim yapısı ortaya çıkarmayı amaçlamaktadır. Bahsedilebilecek endüstri 5.0 ile ilgili teknolojiler ise aşağıdaki gibi sıralanabilir.
- Öncelikli olarak en önemli teknolojilerden birisi yapay zeka şeklinde görülebilir. Çünkü yapay zeka ile birlikte makine öğrenmesi ve uyum süreci ortaya çıkarken, hem otomasyon hem de kişiselleşme önemli bir gelişim elde etmektedir.
- Endüstri 4.0 ile birlikte ortaya çıkan robotik teknolojiler bugün daha güvenilir ve verimli bir şekilde çalışırken, insan gücü ile birlikte gelişmiş bir yapıya ulaşmaktadır.
- Nesnelerin interneti olarak ifade edilen IoT ise sistemleri ve cihazları bağlantılı bir hale getirirken, daha fazla veri elde edilmesini ve çalışmanın daha duyarlı olmasını sağlamaktadır.
- Edge bilişim sayesinde elde edilen tüm veriler daha doğru şekilde işlenirken, daha iyi yanıtlar elde edilmekte ve gecikmeler çok daha düşük bir seviyeye getirmektedir.
- 3 boyutlu üretim teknolojileri gibi avantajlar üretimde daha fazla özelleştirme elde etmeyi sağlamaktadır.
- Sanal gerçeklik ve arttırılmış gerçeklik ise insanların makine ile bağlantısını daha etkili bir hale getirmektedir.
- Blok zincir teknolojisi özellikle ticari işlemlerde ve tedarikte daha yüksek güven oluşturmaktadır.
- 3 boyutlu baskı gibi teknolojiler taleplerin daha hızlı bir şekilde karşılanabilmesi ve daha sürdürülebilir bir üretim elde edilmesini sağlamaktadır.
- Analitik sistemlerin gelişmesi ise daha iyi bir süreç optimizasyonu, daha doğru karar mekanizması, yönetimin daha aktif bir şekilde gerçekleştirilmesi ve sektörde verim elde edilmesine yardımcı olmaktadır.
- Bugün endüstriyel sektörlerde yer alan fiziksel varlıkların ya da kullanılan sistemlerin sanal bir şekilde kopyalanması ise dijital ikizleme anlamına gelirken, bu sistem gerçek yapılar çalışırken bir yandan farklı senaryoların ve projelerin geliştirilmesine büyük katkı sunmaktadır.
Endüstri 5.0 Hangi Alanlarda Kullanılmaktadır?
Günümüzde endüstri 5.0 uygulamaları sayesinde üretimde çok daha yüksek bir verim elde edilirken,dahil olduğu tüm teknolojiler üretimi daha nitelikli ve hızlı bir hale getirmektedir. Bu teknolojiler günümüzde sağlık alanında kullanılırken, örneğin; yapay zeka ile cerrahinin daha pratik hale gelmesi ve hastalıklarda tanıların daha güçlü bir şekilde elde edilmesi ortaya çıkmaktadır.
Tüketim mallarının üretilmesinde özellikle robotik teknolojiler ve otomasyon sistemleri çeşitliliği ve hızı arttırırken, tarımda yapay zeka daha hassas bir çiftçilik yapılması gibi noktalarda avantaj oluşturmaktadır. Yine endüstri 5.0 sayesinde ticarette ve tedarikte daha iyi analizler yapıp takip avantajı elde edilirken, otomotivde ise daha iyi sürüş sistemleri ve araç tasarımları ortaya çıkmaktadır. Yine enerji sektöründe gerçek zamanlı izleme ve daha iyi optimizasyon gibi avantajlar elde edilmektedir.
