Tesisat, bir yapı içerisinde herhangi bir kaynağın sağlıklı dolaşım gerçekleştirmesi için kurulan düzenek anlamına gelmektedir. Elektrik enerjisinin düzenli bir kullanım sağlayabilmesi açısından da yapılarda elektrik tesisatında kullanılan kablolar vasıtasıyla bir elektrik düzeneği oluşturulur. Tesisat sayesinde yapıya santral üzerinden ulaşan elektrik enerjisi, yapı içerisinde her noktaya sağlıklı ve kontrollü bir şekilde ulaşarak kullanılır hale gelir.
Elektrik tesisatları yaşam alanlarında ticarethanelerde fabrikalarda veya kurumlarda elektrik enerjisinin verimli ve güvenilir bir şekilde kullanılması için kurulur. Bu anlamda her yapının farklı bir elektrik enerjisi kullanım yapısı ve ihtiyacı yer alırken, buna göre de elektrik tesisatında kullanılan kablolar da doğru seçildiğinde güvenilir ve verimli bir kullanım elde edilebilir. Günümüzde bilinen elektrik tesisatı çeşitleri arasında ise sıva altı tesisat, sıva üstü tesisat, aydınlatma tesisatı, güç dağıtım tesisatı, endüstriyel elektrik tesisatı, topraklama tesisatı veya zayıf akım tesisatı gibi birçok çeşit yer alır.
Elektrik tesisatında kullanılan kablo çeşitlerine geçmeden önce, kablaj nedir yazımızı da okumanızı tavsiye ederiz. Hazırsanız, başlayalım.
Elektrik Tesisatında Kullanılan Kablo Çeşitleri
Elektrik tesisatları ne kadar kaliteli ekipman ile kurulursa o derecede güvenilir ve verimli bir elektrik enerjisi kullanımı sağlar. Özellikle de elektrik tesisatında kullanılan kablo çeşitleri çok doğru bir şekilde tercih edilmeli ve sistem verimi arttırılmalıdır. Günümüzde elektrik tesisatında kullanılan kablolar ev tesisatları, panolar, ticarethane tesisatları ve sanayi tesisatları gibi alanlara göre aşağıdaki liste içerisinde ayrıntılı bir şekilde görülebilir.
- NYA kablo çeşitleri sert bir yapıya sahip olarak tek damarlı şekilde üretilirler. Kablo boruları içerisinde kullanım için tercih edilirken, özellikle ev tesisatlarında ve dağıtım hatlarında çok sık kullanılan ve sıva altı tesisatlarda avantajlı bir kablo türüdür. Zira PVC izolasyonlu olması bu noktada avantaj sağlayabilir.
- TTR kablo çeşitleri ise ikili bağlantı için kullanılan yapıları ile birlikte düz şekilde üretilirken, esnek kullanım fırsatı sağlar. Örneğin; evlerde avize montajı yapılırken veya ev aletlerinin elektrik bağlantısı sağlanırken bu kablo tercih edilebilir. Esnek ve beyaz dış kılıfı ile birlikte genellikle çay makinesi gibi cihazlarda bu kablonun kullanıldığı görülebilirken, kablo türü bazen 2×0,75 mm2 veya bazen de 2×1,5 mm2 kesit ile üretilir.
- Halojen yapısı bulunmayan kablolar ise özellikle yangın riski bulunan noktalarda güvenilir yapıları ile tercih edilirler. Yangın riski durumunda zehirli gaz oluşturmayan bu kablo türü, çok az bir duman çıkarırken; özellikle kurumlarda ve hastane ya da asansör gibi yapılarda kalabalık kullanılan noktalarda tercih edilir.
- NYM kablo türü ise yine esnek bir yapıya sahip olurken, dış tarafında da beyaz bir PVC kaplaması bulunur. Bu kablo çok damarlı olarak ifade edilir. Çünkü iç kısmında bazen 2 bazen 3 ve hatta bazen 5 farklı damar bulunabilmektedir. Genellikle günlük hayattaki birçok noktada bu kablo tipinden yararlanılır. Örneğin; evinizdeki prizlerde ya da ampul bağlantılarında görmek mümkündür.
- NYY kablo çeşidi ise özellikle açık alanlarda sert PVC kaplaması sayesinde avantaj sağlayabilmektedir. Yüksek dayanıklılık isteyen yeraltı tesisatlarında da tercih edilirken, sokak aydınlatması ve açık alan enerji hatları gibi noktalarda ısı, nem, yağmur ve güneş ışınlarına dayanıklı şekilde kullanılabilir.
- YAVV kablo türü ise yüksek gerilim ile çalışan endüstriyel cihazlar, yapılardaki elektrik panoları ve açık alanda aşırı yüke dayanıklı bir şekilde kullanılabilmektedir.
- Koaksiyel kablo çeşitleri ise düşük voltajlı sinyal gerektiren örneğin internet bağlantısı gibi bağlantılarda veri iletiminin yüksek hıza ulaşması için tercih edilen kablo türleridir.
Elektrik Tesisatında Kullanılan Kablolar Nasıl Doğru Seçilir?
Herhangi bir yapıda elektrik tesisatı kurulumu gerçekleştirileceği zaman bahsedilen kablolar arasında seçim yapılırken bazı kriterlere dikkat edilir. Örneğin; tesisatın hangi yapı içerisinde kurulacağı, açık veya kapalı bir alandan geçeceği ve nasıl bir yalıtım ihtiyacı bulunduğu hesaba katılır. Yine örnek olarak; ev içerisinde esnek ve ince kablolar kullanılabilirken, endüstriyel ortamda yüksek dayanıklı ve yalıtımlı kablo ihtiyacı yer alabilir.
Elektrik tesisatında kullanılan kablolar bazen yüksek sıcaklığa dayanıklı ve yangın gibi risklerde zehirlenmeyecek şekilde ortama fazla duman yaymayan çeşitler oluşturabilir. Bazen yer altında dahi yüksek nem ve korozyona dayanıklı bir özelliğe sahip olan kablolar yer alabilir. Mutlak şekilde kullanım alanına göre UV ışınları veya darbe gibi koşullara karşı dahi dayanıklılık oluşturabilecek kablolar tercih edilmesi gerekir. Ayrıca her kablo kesit alanı sayesinde belirli bir yük taşıyabilirken yüksek akım taşıyan kablolarda geniş bir kesit tercih etmek gerekir.
Elektrik Tesisatında Kullanılan Kablolar Neden Doğru Seçilmelidir?
Tesisat için bir proje oluştururken uyumlu şekilde elektrik tesisatında kullanılan kablolar ile birlikte öncelikle voltaj veya izolasyon gibi konularda ya da yangın gibi risklerde güvenlik avantajı elde edilir. Öte yandan belirlenmiş yönetmeliklere göre yalıtım, kablo kalınlığı, dayanıklılık veya voltaj değeri gibi birçok ayrıntı üzerinden kablo seçimi yapılması mecburiyettir.
Tesisatın uzun ömürlü olabilmesi için tesisatın kullanıldığı noktaya, yapısına ve taşıyacağı yüke göre kablolar doğru seçilmelidir. Zira bu şekilde tesisat çok yüksek bir performans ve özellikle yüksek verimlilik ortaya koyarken, maliyet açısından da uygun bir çözüm ise doğru şekilde elektrik tesisatında kullanılan kablolar tercih edilerek sağlanabilir.
Sıkça Sorulan Sorular
Elektrik tesisatı için hangi kablo kullanılır?
Tesisatın bulunduğu noktaya, yapıya, açık veya kapalı alanda olmasına ve güvenlik risklerine bağlı olarak kablo seçimleri gerçekleştirilir.
NYY ve NYM kablo nedir?
NYY kablo türü; dışı sert PVC kaplı, genellikle yer altı tesisatında kullanılan ve dış faktörlere dayanıklı dış ortam kablosudur. NYM kablo çeşidi ise yine dışı PVC kaplı ve içi 2 ile 5 damar arasında değişebilen çok sık bir şekilde evlerde prizler için kullanılan kablo tipidir.
Elektrikte kullanılan kablo çeşitleri nelerdir?
Elektrik tesisatlarında farklı özellikler göstermek ile birlikte NYA, TTR, halojensiz, NYM, NYY, YAVV ve koaksiyel gibi kablo türleri kullanılır.
TTR ve NYY kablolar arasındaki fark nedir?
TTR kablolar; evlerde çok sık kullanılan esnek ve dışı beyaz kaplı kablolar olmak ile birlikte NYY kablolar ise yine PVC kaplı olarak genellikle yer altında ve dış faktörlere dayanıklı şekilde kullanılan kablolardır.
TTR kablosunun açılımı nedir?
TTR; düz, esnek ve ikili bağlantı oluşturan kablo anlamına gelmektedir.
NYY flex kablo nedir ve ne için kullanılır?
Esnek, içi bakır iletkenli ve hem içi hem dışı izolasyonlu bu kablolar yeraltı tesisatı, açık tesisatlar ve enerji hattı tesisatları gibi noktalarda kullanılır.
