Elektrik devreleri, farklı elektrik ekipmanlarının üzerinde bulunduğu ve bir noktadan bir noktaya kadar elektriğin devir gerçekleştirdiği mekanizmalardır. Bu devreler bazen çok kapsamlı ve kompleks bir yapıya bazen de çok basit bir yapıya sahip olabilirler. Bu neden ile basit elektrik devreleri en küçük devre yapısı olarak ifade edilebilir.
Basit Elektrik Devresi Nedir?
Elektrik dünyasında teknik anlamda bir tanım yapılması gerekirse, basit elektrik devresi için elektrik akımının belirli bir hat üzerinde iletimini gerçekleştiren yapıdır, denilebilir. Bu tip elektrik devreleri temel olarak belirli elektriksel ekipmanların birleşimi sayesinde hazırlanırlar. Bu devrede elektrik oluşturan iyon yükleri üreteç olarak kullanılan kaynağın bir kutbundan çıkış gerçekleştirir ve aradaki tüm noktalardan geçiş sağlayarak diğer kutba yeniden ulaşır.
Basit elektrik devresi oluşturulurken enerji kaynağı olarak genellikle pil gibi bir batarya kullanılır. Pilin pozitif ucundan çıkış gerçekleştiren elektriksel yük, örneğin; bir anahtara ulaşırken, anahtarın açık olması durumunda yük devre üzerinde devam eder. Anahtarın kapalı olması durumunda ise pilden çıkan elektriksel yük anahtarın ulaştığı noktada beklemeye devam eder. Anahtar açık hale getirilirse de devre üzerinde dolaşan elektriksel yük örneğin bir ampule, bir mıknatısa veya farklı bir hatta geçiş gerçekleştirecek şekilde devam edebilir.
Basit Elektrik Devresi Yapısı Nedir?
Genellikle teknik liselerde lise öğrencilerinin elektriğin akışı ve düzeni hakkında uygulamalı bir şekilde bilgi elde edebilmesi açısından bir basit elektrik devresi oluşturmaları istenir. Bir devre kartı üzerine yerleştirilen batarya, elektriğin akışını kontrol edebilecek bir anahtar akışın gerçekleştirdiğini gösteren bir ampul ve akışın geri dönüştüğünü gösteren bir kablo gibi malzemeler bu devrenin kurulmasında kullanılır.
Eğer elektrik devresi kurulurken kullanılan ekipmanlar arasında bir bağlantı kopukluğu bulunuyorsa, anahtar açık hale getirilse dahi devrede bulunan ampulün elektrik enerjisine ulaşması mümkün hale gelmeyecektir. Normal koşullarda enerji kaynağı olarak kullanılan pil artı kutbundan elektrik akımı oluşturur. Elektriksel yük bu akım yönünden anahtara veya anahtar bulunmuyorsa direkt ampule ulaşır. Akım devre üzerinde sürekli hareket gerçekleştirdiği için elektriksel yük pilin eksi ucuna doğru yeniden ulaşacak şekilde hareketini sürdürür.
Teknik anlamda bir basit elektrik devresinde mutlak bir şekilde minimum üç adet ekipman yer alması gerekir. Bu ekipmanlar aşağıdaki şekilde listelenebilir.
- Öncelikle elektrik akımı kaynağı oluşturacak yani elektrik enerjisinin doğduğu bir ekipmana ihtiyaç duyulur. Bu ekipman genellikle basit devrelerde pil veya akü gibi elektrik enerjisini içerisinde depolamış olan ve her an kullanıma hazır tutan ekipman olmalıdır.
- Sonrasında enerjinin kaynaktan kullanıcıya yani elektriği kullanacak olan ampul veya sensöre ulaşmasını sağlayan tesisat kurulmalıdır. Tesisat, elektrik kabloları vasıtasıyla kurulurken; bu tesisatın içerisinde bir anahtar veya geçiş sırasında değerleri gösteren ampermetre gibi bir aracı kullanılabilir.
- Son noktada alıcı kaynaktan çıkan elektrik enerjisini alan ve örneğin ışık enerjisine ya da ısı enerjisine dönüştüren bir ampul veya rezistans gibi bir ekipman olmalıdır.
Basit Elektrik Devresi Kurulumu Nasıl Yapılır?
İfade edilen tüm parçaların temin edilmesi ile birlikte bir basit elektrik devresi kurulumu gerçekleştirmek için örneğin tüm parçaların üzerinde birleşeceği bir ahşap zemin kullanılabilir. Bu tip devrelerde genellikle ahşap bir zemin kullanılması, ahşabın yalıtkan olması ve enerjinin bu yalıtkan malzeme üzerinde kaçak oluşturmadan kolaylıkla iletilmesi içindir. Ahşap malzeme üzerine öncelikle pil yuvası yerleştirilirken, pil yuvasının çıkış noktalarında enerjinin ulaşacağı şekilde kablolama yapılır.
Enerji kablosunun ulaşacağı noktada enerjinin sağlıklı kullanımı için 1 adet ampul yuvası veya ısıtıcı yuvası gibi bir ayrıntı devreye eklenir. Ardından kablo tesisatı arasında bir anahtar oluşturularak bu anahtarın tesisatta aktif ya da pasif hale getirmesi için kullanılması sağlanır. Genellikle bu tip devreler ampul elektrik devresi olarak da üretilirken, özellikle elektriğin akış gerçekleştirirken nasıl bir yapı ortaya koyduğu ve değişkenlerin neler olduğu rahatlıkla görülebilir.
Basit elektrik devreleri öğrencilerin, çocukların ve araştırmacıların elektriğin iletimini, akışını ve dağıtımını daha rahat kavrayabilmesi için uygulanan devrelerdir. Her koşulda bu tip devreler üzerinde çalışma yapılırken profesyonellerden destek alınabilir ve güvenlik önlemlerine yüksek özen göstermek gerekir. Kaliteli malzemelerin seçilmesi ile birlikte doğru bir üretim sonrasında devre kurulumu sağlanırken, elektrik enerjisi bu devre içerisinde sağlıklı bir dolaşım gerçekleştirir.
