Alçak gerilim dağıtım panosu; atölye, fabrika ve iş yerlerinde elektrik enerjisinin ana dağıtımının yapıldığı panolardır. Bina tipi trafo merkezli tüketicilerde, trafo alçak gerilim çıkışı doğrudan ana dağıtım panosuna gelir. Dağıtım panosundan tali panolara enerji dağıtılır. Direk tipi trafo merkezli tüketicilerde, ölçüm panosundan gelen elektrik enerjisi ana dağıtım panosuna giriş yapar. Ana dağıtım panosundan tali dağıtım panolarına şalterlerden çıkış yapılır.
Trafo olmayan atölyelerde ana kofradan gelen enerji, dağıtım panosuna giriş yapar. Dağıtım panosundan tesise enerji dağıtılır. Ana dağıtım panosu ile tesisin enerjisi bir tek panodan kumanda ve kontrol edilebilir. Büyük tesislerde kompanzasyon panosuyla beraber montaj gerçekleştirilir.
Alçak Gerilim Dağıtım Panosu Malzemeleri
Baralar
Ana dağıtım panolarında ana şalter çıkışları dikdörtgen kesitli bakır baralar vasıtası ile yapılır. Bazı zamanlarda ana şalter girişleri de baralar ile yapılır. Tesisin gücüne bağlı olarak bara boyutları farklılık gösterir. Bara malzemeleri işletme gerilimine, akımına ve bulunduğu yere göre tercih edilir. Baraların birbirine bağlantılarının gevşek olmaması gerekir. Baralar genel olarak yeşil, mavi, sarı, kırmızı, siyah renklerindedir. Dağıtım panolarının teknik şartnamesine göre 100 amper üzerinde olan akımlara pano bağlantıları kesinlikle baralar ile yapılmalıdır.
Şalterler
Şalterler, ana dağıtım panosunda tesisin elektrik enerjisini açma kapama ve çıkış şalteri olarak alıcılara kumanda eder. Ana dağıtım panolarında giriş şalteri olarak kompakt şalter, yük şalteri ve büyük güçlerde açık tip otomatik şalterler kullanılır. Çıkış şalterleri olarak küçük panolarda pako şalter kullanılırken büyük akımlar için kompakt şalter ya da açık tip otomatik şalter kullanılır. Pako şalter kullanıldığında ayrıca bıçaklı sigorta ya da anahtarlı otomatik sigortaların kullanılması gerekir.
Akım Trafoları
Akım trafoları, ana dağıtım panosunda ana şalter çıkış baralarına kurulumu yapılır. Görevleri cosinüsfimetre, ampermetre, multimetre, reaktif güç rölesi gibi cihazlara dönüştürme oranına bağlı olarak akım sağlar. Barasız ya da baralı tipte kurulum yapılır. Alçak gerilim akım transformatörleri üç kısımdan oluşur. Bu kısımlar sekonder sargı, primer sargı ve bu sargıların üzerine sarıldığı manyetik nüve bölümleridir.
Alçak gerilim akım transformatörleri iki şekilde üretilir. Bunlar koruma ve ölçü akım transformatörleridir.
- Ölçü akım transformatörleri, ölçme aletleri, sayaçlar, röleler ve benzer teknik ile çalışan diğer cihazları beslemek için yapılmıştır. Bu aygıtları yüksek gerilim şebekelerinden yalıtan ve ölçü aletlerinin sınırı dışında olan akımlarını ölçülebilen değerlere indirmesini sağlayan transformatörlerdir.
- Koruma akım transformatörleri, koruma rölelerini besler. Ölçü akım transformatörünün primer anma akımı, doğruluk sınıfı ve anma yükünde, yüzde olarak akım yanılgısının üst sınırına eşit bir sayı ile verilir. Bu sayıya sınıf indisi denir. Standart değeri 0,1- 0,2 – 0,5 – 1 – 3 – 5’tir. Laboratuvar ölçümleri için 0,2 sınıfı akım trafoları kullanılır. Teknik uygulamada koruma için 3 sınıfı akım trafoları, ölçme yapmak için 1 sınıfı akım trafoları kullanılır.
Pano İç İhtiyaç Priz ve Lambası
Panodan elektrik alınması amacı ile birtakım panolara üç faz, bazılarına da bir fazlı prizler montaj yapılır. Panonun iç aydınlatması için de lamba konulması gerekir. Priz ve lambaların sigortaları ayrıdır. Pano metal gövdesi koruma topraklamasına bağlanmalıdır.
Mesnet İzolatörleri
Panolarda kullanılan mesnet izolatörleri, baraları pano gövdesi üzerine yalıtımlı bir şekilde tutturmak için kullanılır. Aynı zamanda pano içerisinde baralar için bir taşıyıcı ayak görevi üstlenir. Bu aygıtlara bara izolatörleri de denir. Mesnet izolatörlerinin bağlantı yeri metalden yapılan izolatör gövdesi vardır. Bu gövde porselenden, bakalit veya sertleştirilmiş plastik malzemeden yapılır.
